“6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu” ve bu kanuna göre hazırlanmış “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ tezgahların periyodik kontrollerinin yapılmasını zorunlu kılmaktadır.

TSC olarak, bu yönetmelik ve yönetmelikte atıf yapılan Ulusal, Uluslararası standartlara göre “makinaların ve tezgahların periyodik kontrollerini” yapmaktayız.

PERİYODİK KONTROL SÜRESİ

“İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ EK III madde  1.4 periyodik kontrol aralığını aşağıdaki şekilde belirtmektedir.

EK-III - BAKIM, ONARIM VE PERİYODİK KONTROLLER İLE İLGİLİ HUSUSLAR

1.4. Periyodik kontrol aralığı ve kriterleri standartlar ile belirlenmemiş iş ekipmanlarının periyodik kontrolleri, varsa imalatçının öngördüğü aralık ve kriterlerde yapılır. Bu hususlar, imalatçı tarafından belirlenmemiş ise iş ekipmanının periyodik kontrolü, bulunduğu işyeri ortam koşulları, kullanım sıklığı ile kullanım süresi gibi faktörler göz önünde bulundurularak, yapılacak risk değerlendirmesi sonuçlarına göre, belirlenecek aralıklarda yapılır. Belirlenen periyodik kontrol aralığının bu Yönetmelikte belirtilen istisnalar(*) dışında bir yılı aşmaması gerekir.

MAKİNA VE TEZGAH EKİPMAN NEDİR VE BU TANIMA HANGİ EKİPMANLAR GİRER ?  

1 Ahşap ya da benzeri fiziki özelliklerdeki malzemeleri veya et ya da benzeri fiziki özelliklerde malzemeleri işlemek amacıyla kullanılan aşağıdaki tiplerde (tek ya da çok bıçaklı) dairesel testereler:

1.1  Kesme sırasında sabit bıçak/bıçaklara sahip, sabit bir yataklı veya destekli, iş parçasının el ile veya sökülebilir bir güç sürücüsü ile beslendiği testere makinaları,

1.2  Kesme sırasında sabit bıçak/bıçaklara sahip, el ile işletilen ileri geri hareketli testere arabası veya sehpası bulunan testere makinaları,

1.3  Kesme sırasında sabit bıçak/bıçaklara sahip, iş parçasının beslenmesi için birleşik bir mekanik tertibatı olan, yüklemesi ve/veya boşaltması el ile yapılan testere makinaları,

1.4  Kesme sırasında hareketli bıçak/bıçaklara sahip, bıçağın hareketi mekanik olan, yüklemesi ve/veya boşaltması el ile yapılan testere makinaları,

2  Ahşap işleme için, el ile beslemeli, planya tezgâhları,

3  Ahşap işleme için, mekanik bir birleşik besleme tertibatı olan, el ile yükleme ve/veya boşaltmalı, tek taraftan yüzey işleyen kalınlık planya tezgâhları,

4  Ahşap ve benzeri fiziki özelliklere sahip malzemeleri veya et ve benzeri fiziki özelliklere sahip malzemeleri işlemek için, el ile yüklemeli ve/veya boşaltmalı, aşağıdaki tiplerde şerit testere tezgâhları:

4.1  Kesme sırasında sabit bıçak/bıçaklara sahip, iş parçası için sabit ya da ileri geri hareket ettirilebilen bir yatak veya desteği olan testere tezgâhları,

4.2  İleri geri hareketli bir arabaya monte edilmiş bıçak/bıçakları olan testere tezgâhları,

5  Ahşap ve benzeri fiziki özelliklere sahip malzemeleri işlemek için kullanılan, yukarıdaki 1’den 4’e kadar olan paragraflarda ve 7 numaralı paragrafta atıfta bulunulan birleştirilmiş makina tipleri.

6  Ahşap işlemek için çeşitli takım tutucularına sahip, el ile beslemeli zıvana tezgâhları,

7  Ahşap ve benzeri fiziki özelliklere sahip malzemeleri işlemek için, dikey milli kalıpçı frezeleri,

8  Ahşap işlemek için taşınabilir zincirli testereler.

9  Metal malzemelerin soğuk işlenmesi için kullanılan, el ile yüklemeli ve/veya boşaltmalı, hareketli çalışma parçalarının kursu 6 mm’den, hızı 30 mm/s’den yüksek olan, abkant presler de dahil olmak üzere, presler.

10   El ile yüklemeli veya boşaltmalı, enjeksiyon (püskürtmeli) veya sıkıştırmalı (preslemeli) plastik kalıplama tezgâhları.

11  El ile yüklemeli veya boşaltmalı, enjeksiyon (püskürtmeli) veya sıkıştırmalı (preslemeli) kauçuk kalıplama tezgâhları.

12  Aşağıdaki tiplerdeki yeraltı çalışmalarında kullanılan makinalar:

12.1  Lokomotif ve dekoviller,

12.2  Hidrolik güçle çalışan tavan destekleri.

13  El ile yüklemeli, evsel atıkların toplanması için kullanılan, sıkıştırma mekanizmalı çöp kamyonları.

14  Sökülebilir mekanik transmisyon/aktarma tertibatları ve mahfazaları.

15  Sökülebilir mekanik transmisyon/aktarma tertibatlarının mahfazaları.

16  Taşıt bakım liftleri.

17  Kişilerin veya kişilerin ve eşyaların kaldırılması için kullanılan, üç metreden daha fazla bir düşey yükseklikten düşme riski taşıyan tertibatlar.

18  Taşınabilir kartuşla-çalıştırılan tespit tezgâhları ve diğer darbeli makinalar.

19  Kişilerin varlığını algılamak amacıyla tasarımlanmış koruyucu tertibatlar.

20  9 numaralı paragrafta, 10 numaralı paragrafta ve 11 numaralı paragrafta belirtilen makinalarda koruma amaçlı olarak kullanılmak üzere tasarımlanmış, güç tahrikli, kilitlenebilir hareketli mahfazalar.

21  Güvenlik işlevlerini sağlama amaçlı mantık üniteleri.

22  Devrilmeye karşı koruyucu yapılar (ROPS).

23  Düşen nesnelere karşı koruyucu yapılar (FOPS).

 

PERİYODİK KONTROLLERDE NELER YAPMAKTAYIZ.

Periyodik kontrollerde ekipmanın cinsine göre farklılıklar göstermekle birlikte aşağıdaki kontrol ve deneyleri yapmaktayız.

• Ekipmanın fonksiyonlarının kontrolü

• Ekipmanın donanımlarının kontrolü

• Ekipmanın güvenlik testleri

SIKÇA SORULAN SORULAR

1. Periyodik kontrol zorunlu mu?

“6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu” ve bu kanuna göre hazırlanmış “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ makina ve tezgahların periyodik kontrollerinin yapılmasını zorunlu kılmaktadır.

2. Periyodik kontrolleri kimler yapabilir?

“İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ EK III madde 2.4.2. Makine ve tezgâhların periyodik kontrolleri, makine mühendisleri, makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır, şeklinde ifade etmiştir.

3. Periyodik kontrolleri ne zaman yaptırmak gerekir?

“İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” madde 7’de iş Ekipmanlarının kontrolü aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır.

Çalışma şeklinde değişiklikler, kazalar, doğal olaylar veya ekipmanın uzun süre kullanılmaması gibi iş ekipmanındaki güvenliğin bozulmasına neden olabilecek durumlardan sonra, arızanın zamanında belirlenip giderilmesi ve sağlık ve güvenlik koşullarının korunması için uzman kişilerce gerekli kontrollerin yapılması

4. Periyodik kontrollerin önemi nedir?

Periyodik kontroller yasa ve yönetmeliklerle ülkemizde yaptırılması zorunlu kılınmış kanuni yükümlülüklerdir. İş Sağlığı ve güvenliği kanunu gereği her iş veren iş yerinde çalışanların her şeyden önce can ve mal güvenliğini ve cihazların kullanımlarında güvenliği sağlamakla yükümlüdür. Bu yükümlülük ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi açısından kontrollerin yapılması gerekmektedir.

5. Periyodik kontrol sonrası ekipmanımda eksik tespit edildiğinde ne yapmalıyım?

Şayet periyodik kontrol işlemi sonrasında kontrolü yapılan cihaz ile ilgili uygunsuzluklar belirlenmiş ise, eksiklikler hızlıca hem can hem de mal güvenliği açısından giderilmelidir. Eksikliklerin giderilmesi halinde kontrol işlemini için tekrar ek kontrol talebinde bulunulmalı ve tekrar ekipmanın eksikliklerinin tam anlamıyla tamamlanıp tamamlanmadığı kontrol ettirilmelidir.

6. Periyodik kontrollerimi düzenli yaptırıyorum, iş kazası olduğu taktirde ne gibi durumlar ile karşılaşırım?

İşletme hukuki sorumluluklarını yerine getirmekle yükümlüdür. (işveren, işçi ayrımı olmaksızın) Yaşanabilecek bir iş kazasında müfettişler kaza ile alakalı öncelikle kullanılan cihazın dosyasını (bakım-onarım, periyodik kontrol kayıtlarının bulunduğu) inceleyeceklerdir. Bu incelemede işletme hukuki sorumluluklarını yerine getirip getirmediği detaylı kontrol edilir.

1-Periyodik kontrollerini yaptırmış ve herhangi bir eksik yok ise;

İşletme periyodik kontrollerini düzenli yaptırıyor olabilir ancak bu işlem tek başına yeterli değildir. Kullanıcı eğitimi, düzenli bakım yapılıp yapılmadığı gibi kayıtlar da mutlaka dosyalanmalıdır.

2-Periyodik kontrollerini yaptırmış ve eksik var ise;

İşletme kontrollerini yaptırıyor olabilir, ancak tespit edilen eksikliklerle ilgili herhangi bir çalışma yapmamış durumda ise bu durum sorumluluklarını yerine getirmediğini şeklinde değerlendirme yapılabilir.

7. Ekipmanımızı yeni aldık buna rağmen periyodik kontrol yaptırmam gerekli midir?

İmalinin bitiminden sonra ve monte edilip kullanılmaya başlanmadan önce, veya yapılan değişiklik ve büyük onarımlardan sonra, en az üç ay kullanılmayıp yeniden servise girmeleri halinde ise tekrar kullanmaya başlanmadan önce ve herhalde periyodik olarak kontrol yaptırılması gerekmektedir.

8. Periyodik Kontrol Yaptırıyorum,Fakat İşletme Koşullarıda Dikkate Alındığında Kimi Zaman Kontrol Süreleri Gecikiyor,Problem Yaşarmıyım?

Bilindiği gibi kaldırma iletme makinaları 3 ayda bir defa, basınçlı kaplar yılda 1 defa şeklinde süreler belirtilmektedir. Burada işletmenin mümkün olduğunca bu tarihleri çok fazla aşmamaları önemlidir. Süreler aşıldığında alınan riskte artmaktadır.

9. Periyodik Kontrolü Yapılacak Olan Cihazım Sürekli Çalışıyor, Bu Durumda Nasıl Test Yapabiliriz?

Her işletmede büyük olasılıkla sürekli çalışması gereken türden cihazların yedekleri bulunmaktadır. Bu tip durumlarda öncelikle çalışmayan cihazı daha sonra bir iki gün sonra hazırlık yapılabilecek gün durumuna göre diğer cihaz yedeklemeli olarak test edilebilir. Veya işletmelerde genel duruşlar yada bakım günleri olmaktadır, genel duruş veya bakım günlerinde ortak planlama yapılarak muayene hizmeti yapılabilir.

10. Periyodik Kontrol Esnasında Neden Yardımcı Personel Bulundurmam Gerekiyor?

İşletmedeki cihaza dair test esnasında tespit edilebilecek uygunsuzlukların yerinde görülmesi açısından ve muayene hizmetinin gerçek anlamda yapıldığının (hangi aşamalardan geçiyor ve ne gibi kontroller yapılıyor) görülmesi açısından yardımcı personel bulundurmak önemlidir. Bir işletme de kullanılan cihazı kullanıcısından başkası ne gibi sorunları var bilemez. Dolayısıyla yardımcı personel cihazı tanıyan ve muayene işlemi sırasında oluşabilecek riskler de müdahale edebilecek bilgiye sahip olmalıdır.

11. Periyodik Kontrolleri Bakımcı Firmalar Yapabilir mi?

Periyodik kontrollerde esas; işletmede can ve mal güvenliğini riske atacak durumların tespit edilerek raporlandırılmasıdır. Dolayısı ile bu tip kontroller bağımsız ve tarafsız kişi ve kuruluşlarca yani, kontrol edilen cihazın bakım, onarım, üretici veya mülkiyet ilişkisi olmayan kuruluşlarca kontrol edilmesi önemlidir.